Teoria poliwagalna, opracowana przez Stephena Porges’a, to koncepcja dotycząca regulacji emocji, interakcji społecznych oraz reakcji na stres, opierająca się na funkcji układu nerwowego. Główne założenia teorii koncentrują się na roli nerwu błędnego (nervus vagus), który jest kluczowym elementem autonomicznego układu nerwowego i ma wpływ na reakcje organizmu w sytuacjach zagrożenia oraz w interakcjach społecznych.
Kluczowe elementy teorii poliwagalnej:

1. Hierarchiczna struktura układu nerwowego: Porges wyróżnia trzy główne systemy w ramach autonomicznego układu nerwowego, które odpowiadają za różne reakcje na stres:
* Układ przywspółczulny (nerw błędny): Odpowiada za stany relaksacji i bezpieczeństwa.
Aktywacja tego układu sprzyja interakcjom społecznym i poczuciu bezpieczeństwa.
* Układ współczulny: Odpowiada za reakcje „walcz lub uciekaj”. Aktywacja tego układu
jest związana z reakcjami na zagrożenie i stresem.
⦁ Układ przywspółczulny (dorsal vagal): Reaguje w sytuacjach skrajnego zagrożenia,
prowadząc do „zamrożenia” lub odcięcia się od sytuacji.

2. Rola emocji i interakcji społecznych: Teoria podkreśla, że nasza zdolność do regulowania emocji i nawiązywania relacji z innymi ludźmi jest ściśle związana z funkcjonowaniem nerwu błędnego. Kiedy czujemy się bezpiecznie, jesteśmy bardziej skłonni do nawiązywania kontaktów społecznych.

3. Regulacja emocji: Teoria poliwagalna sugeruje, że nasza zdolność do regulacji emocji i reakcje na stres są związane z tonem nerwu błędnego. Wyższy ton nerwu błędnego sprzyja lepszej regulacji emocjonalnej i zdolności do interakcji społecznych.

Teoria poliwagalna znalazła zastosowanie w różnych dziedzinach, takich jak psychologia, terapia traumy, medycyna oraz edukacja. W terapii, zrozumienie, jak nerw błędny wpływa na emocje i interakcje, może pomóc w opracowywaniu skuteczniejszych metod leczenia, zwłaszcza w kontekście traumatycznych doświadczeń.

Teoria poliwagalna dostarcza cennych narzędzi do zrozumienia, jak nasze ciała i umysły reagują na stres i jak możemy poprawić nasze zdolności do regulacji emocji oraz nawiązywania relacji społecznych. To innowacyjne podejście, które łączy neurobiologię z psychologią, otwiera nowe możliwości w zakresie terapii i wsparcia emocjonalnego.
Zapoznanie Klientów z teorią poliwagalną pomaga im zrozumieć, jak działa ich mózg, poznać jego reakcje na zagrażające bodźce i uczyć się technik, które pomogą mu uspokoić system nerwowy i nerw błędny.